Türkiye Çevre Ajansı ve Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığının ortak projesi Depozito Yönetim Sistemi (DYS) 2025’te uygulanmaya başlanacak. Bu proje kapsamında ambalajların bir kısmı koyulacak otomatlarda şişe başı 25 kuruş karşılığında toplanacak.
@evrenselgzt yer alan@NisaSudeDemire1‘in özel haberinde, Ambalajlar artık DYS logosu olmadan tek kullanımlık olarak üretilmeyecektir ve ambalaj üreticileri, bu sistemdeki ilk adımın sahibi olarak ambalajlarını bu sisteme uygun biçimde üretmekle mükellef hale gelmiştir.
Çevre Mühendisi Profesör Sedat Gündoğdu’ya göre projenin eksiklerinin bir kısmı şöyle: “Bu makineler sadece pet, cam ve alüminyum şişe toplanacak. Türkiye’nin yıllık ambalaj üretimi yaklaşık 30 milyar adet. Bunun yaklaşık 18 milyar adeti alüminyum kutu, sonra cam şişe ve pet şişe. Geri kalan 12 milyar adeti de karton temelli atıklar ve pet dışındaki plastik ambalajlar. Genelde marketlerde sadece su şişeleri pettir. Tabii ki su daha çok tüketilir ama örneğin meyve suyu ambalajlarının büyük çoğunu polietilendir. Onlar sisteme dahil değil. Dolayısıyla biz toplam ambalaj üretiminin neredeyse yarısını bu sisteme dahil etmemiş oluyoruz. Bu sistem en kolay toplanılabilenleri, atık toplama işçilerinin topladığı ambalajlar için makine koyulacak her yere” diyor. Bu ambalajları piyasaya süren şirketler, ambalaj miktarı kadar Depozito Katılım Bedeli (DEKAB) ödeyecek. Bu şirketlerden Geri Kazanım Katılım Payı alınmayacak (GEKAP). Ancak şişeler toplanamadığı durumda GEKAP alınarak Türkiye Çevre Ajansına aktarılacak: “Diyelim ki siz bin tane ambalaj ürettiniz. Örneğin yıl sonunda 500 tanesi toplanamazsa bu üretici firmalardan 500 tanesi için GEKAP alacak. Sistemde bir para birikecek, bir miktarı Türkiye Çevre Ajansına gidecek. Bunun nereye kullanılacağı konusu da şeffaf değil.”